Miejsce spotkań ludzi tworzących nowoczesną samorządność w Polsce

Poniedziałek, 9 lutego 2026

09:00 – 09:15 – Otwarcie konferencji

Uroczyste powitanie uczestników przez Gospodarza wydarzenia – Artura Borkowskiego, Burmistrza Miasta i Gminy Serock i organizatorów, przedstawienie programu oraz celów konferencji.

09:15 – 10:45 – Panel plenarny: Cyfryzacja i cyberbezpieczeństwo w samorządzie

Cyfrowa transformacja urzędów i usług publicznych staje się faktem, ale wraz z nią rosną zagrożenia cybernetyczne. Paneliści – doświadczeni samorządowcy oraz eksperci ds. IT – omówią, jak usprawnić e-administrację (np. usługi online dla mieszkańców) przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa danych. Poruszone zostaną m.in. kwestie ataków hakerskich na infrastrukturę komunalną (np. wodociągi, które notują już nawet kilka tysięcy prób ataków dziennie) oraz rola nowych programów rządowych wspierających cyberbezpieczeństwo JST (takich jak „Cyberbezpieczny Samorząd” o wartości 1,5 mld zł, który objął ok. 2500 jednostek). Panel pozwoli wymienić dobre praktyki w zakresie ochrony systemów IT oraz podnoszenia świadomości urzędników i mieszkańców.

10:45 – 11:00 – Przerwa kawowa

10:45 – 12:00 – Panel plenarny: Finanse JST – wyzwania, perspektywy i innowacje w zarządzaniu budżetem

Stabilne finanse to podstawa działania samorządów. W tej dyskusji włodarze oraz skarbnicy gmin poruszą aktualną sytuację finansową JST i sposoby radzenia sobie z trudnościami. Omówione zostaną skutki niedawnych zmian prawnych i podatkowych dla budżetów lokalnych – np. ubytki dochodów samorządów szacowane na ok. 30 mld zł rocznie w latach 2023–2024 oraz mechanizmy częściowej rekompensaty tych strat przez nowe subwencje (wzrost łącznych dochodów JST o ok. 16 mld zł w 2025 r.). Paneliści przedstawią strategie zwiększania dochodów własnych (np. poprzez lepszą ściągalność opłat lokalnych, inwestycje komunalne) i optymalizacji wydatków. Dyskutowane będą również innowacyjne formy finansowania rozwoju – od emisji obligacji komunalnych po partnerstwo publiczno-prywatne. Nie zabraknie przykładów dobrych praktyk, ale też omówienia barier prawnych i organizacyjnych, z którymi samorządy muszą się mierzyć w obszarze finansów.

12:30 – 13:30 – Przerwa na lunch

Lunch w formie bufetu w restauracji, okazja do networkingu.

13:30 – 14:45 – Panele równoległe (ścieżki tematyczne), blok I:

Ścieżka A:
Partnerstwa z biznesem: jak skutecznie współpracować z sektorem prywatnym?
Panel będzie forum otwartej dyskusji samorządowców i przedstawicieli firm, którzy przedyskutują sposoby angażowania biznesu w rozwój lokalny. Poruszone zostaną tematy zachęcania inwestorów do lokowania działalności w gminie, tworzenia stref ekonomicznych, wspierania lokalnych przedsiębiorców oraz realizacji inwestycji w formule partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Paneliści podzielą się doświadczeniami udanych kooperacji z przedsiębiorcami przy projektach infrastrukturalnych, kulturalnych czy edukacyjnych. Omówione będą również trudności – np. złożone procedury PPP i wciąż niewielka liczba takich projektów w Polsce (dla ilustracji: w 2025 r. lista zrealizowanych przez samorządy projektów drogowych w PPP to zaledwie 9 pozycjil). Dyskusja wskaże, jak przełamywać obawy i bariery we współpracy z biznesem, aby wykorzystać potencjał prywatnego kapitału i know-how dla dobra mieszkańców.

Ścieżka B:
Rewitalizacja i mieszkalnictwo: odnowa przestrzeni miejskiej i rozwój zasobów mieszkaniowych.
Dyskusja zogniskuje się wokół wysiłków samorządów w przywracaniu życia zaniedbanym przestrzeniom oraz zapewnianiu mieszkańcom godnych warunków mieszkaniowych. Prelegenci (w tym prezydenci miast realizujących programy rewitalizacyjne oraz przedstawiciele instytucji zajmujących się polityką mieszkaniową) przedstawią studia przypadków udanej rewitalizacji zdegradowanych dzielnic – od modernizacji infrastruktury technicznej po animowanie lokalnej społeczności. Omówione zostaną źródła finansowania tych działań (m.in. fundusze unijne, rządowe programy wsparcia remontów i budowy mieszkań komunalnych) oraz narzędzia planistyczne, takie jak Gminne Programy Rewitalizacji. W części dotyczącej mieszkalnictwa paneliści poruszą kwestie rozwoju budownictwa społecznego i komunalnego, partnerstwa z deweloperami przy inwestycjach w przystępne cenowo mieszkania oraz wyzwań związanych z ustawą o rewitalizacji i planowanymi reformami polityki mieszkaniowej. Całość dyskusji ma ukazać, jak kompleksowe podejście (łączące aspekty urbanistyczne, społeczne i gospodarcze) może tchnąć nowe życie w miasta i miasteczka, jednocześnie zaspokajając potrzeby mieszkaniowe mieszkańców.

14:45 – 15:00 – Przerwa kawowa.

15:00 – 16:15 – Panele równoległe (ścieżki tematyczne), blok II:

Ścieżka A:
Infrastruktura sportowa w JST: inwestycje dla zdrowia, rekreacji i integracji społecznej.
W tej sesji wójtowie i dyrektorzy jednostek sportowych omówią rozwój lokalnej infrastruktury sportowej – od boisk i hal gimnastycznych po baseny i stadiony. Panel skupia się na tym, jak samorządy mogą efektywnie planować i finansować obiekty sportowo-rekreacyjne służące mieszkańcom. Poruszone zostaną przykłady programów rządowych i unijnych wspierających takie inwestycje, jak również możliwości współpracy z klubami sportowymi czy sponsorami prywatnymi. Paneliści podzielą się doświadczeniami z realizacji projektów typu „Orlik” i kolejnych inicjatyw popularyzujących aktywność fizyczną. Ważnym wątkiem będzie utrzymanie już istniejących obiektów oraz ich maksymalne wykorzystanie – tak, by służyły różnym grupom (dzieciom, młodzieży, seniorom) i integrowały lokalną społeczność. Dyskutanci zwrócą też uwagę na standardy nowoczesnej infrastruktury (np. obiekty przyjazne osobom z niepełnosprawnościami) oraz na organizację wydarzeń sportowych jako czynnik promocji gminy.

Ścieżka B:
Gospodarka odpadami: wyzwania środowiskowe i organizacyjne w samorządach.
Panel poświęcony jest jednemu z najbardziej praktycznych aspektów usług komunalnych – systemowi zbiórki i utylizacji odpadów. Samorządowcy oraz eksperci ds. ochrony środowiska przedyskutują aktualne problemy gospodarki odpadami: rosnące koszty odbioru i zagospodarowania śmieci, wymogi prawne dotyczące recyklingu, a także oczekiwania mieszkańców co do jakości usług. Przedstawione zostaną dane obrazujące skalę wyzwań – np. fakt, że w 2023 r. samorządy w Polsce zebrały łącznie ok. 12,65 mld zł opłat śmieciowych, co odzwierciedla rosnące obciążenia finansowe systemu. Paneliści zastanowią się, jak ograniczać te koszty (np. poprzez wspólne przetargi między gminami czy dofinansowanie z zewnątrz) oraz jak zwiększać efektywność segregacji i redukcji odpadów u źródła. Omówione będą też dobre praktyki: od edukacji ekologicznej mieszkańców, przez nowoczesne PSZOK-i, po inwestycje w instalacje przetwarzania odpadów i gospodarkę obiegu zamkniętego. Dyskusja ma pomóc w wypracowaniu rekomendacji: jak sprostać coraz ostrzejszym normom środowiskowym, nie przerzucając całego ciężaru finansowego na mieszkańców.

16:15 – Zakończenie obrad (Dzień 1)

Uczestnicy dzielą się doświadczeniami w luźniejszej formule dyskusji grupowych.

19:00 – 21:00 – Uroczysta kolacja i gala wręczenia wyróżnień

Wieczorne spotkanie integracyjne dla uczestników konferencji w formie bankietu. Podczas kolacji odbędzie się ceremonia wręczenia wyróżnień dla samorządów i liderów lokalnych, którzy osiągnęli wybitne rezultaty (np. innowacyjne projekty, skuteczne zarządzanie czy działania na rzecz społeczności). Gala stanowi okazję do uhonorowania najlepszych praktyk oraz do mniej formalnych rozmów i nawiązania kontaktów między włodarzami JST a przedstawicielami biznesu i instytucji.

Wtorek, 10 lutego 2026

09:00 – 09:15 – Rozpoczęcie dnia drugiego.

Powitanie uczestników po przerwie nocnej, krótkie streszczenie wydarzeń Dnia 1 i przedstawienie agendy Dnia 2 przez organizatorów.

09:15 – 10:45 – Panel plenarny: Samorząd w obliczu wojny – doświadczenia z Ukrainy i budowanie lokalnej odporności.

Wojna w Ukrainie i związany z nią kryzys humanitarny stały się ogromnym wyzwaniem także dla polskich samorządów. W panelu prezydenci miast oraz eksperci (m.in. przedstawiciele organizacji pomagających uchodźcom) omówią, jak lokalne władze zdały egzamin w sytuacji nagłego napływu setek tysięcy uchodźców wojennych. Podzielą się doświadczeniami zorganizowania pomocy kryzysowej – od tworzenia centrów zakwaterowania i punktów recepcyjnych po zapewnienie usług edukacyjnych, opieki zdrowotnej i integracji dla gości z Ukrainy. Przykładem takich działań jest warszawska dzielnica Bielany, która od początku wojny przyjęła ponad 25 tysięcy uchodźców, w ciągu 72 godzin organizując dwie hale noclegowe dla 500 osób i włączając ponad 1200 ukraińskich dzieci do lokalnych szkółl. Paneliści zastanowią się, czego nauczyła nas ta sytuacja – jak wzmocnić odporność lokalnych społeczności na wypadek przyszłych kryzysów (nie tylko konfliktów zbrojnych, ale i np. klęsk żywiołowych). Omówiona zostanie rola samorządów w systemie bezpieczeństwa państwa, współpraca z administracją rządową i organizacjami pozarządowymi w czasie kryzysu oraz znaczenie solidarności między regionami. Ważnym tematem będzie też długofalowa perspektywa: integracja uchodźców, wykorzystanie potencjału migracji dla lokalnych społeczności oraz udział polskich samorządów w odbudowie Ukrainy w przyszłości. Panel zakończy refleksja nad tym, jak doświadczenie wojny przełożyć na lepsze przygotowanie na inne „czarne łabędzie” – nieprzewidywalne zdarzenia o ogromnym wpływie – z którymi samorządy mogą się zmierzyć.

10:45 – 11:00 – Przerwa kawowa

11:00 – 12:30 – Panel plenarny: Czysta transformacja gospodarki a energia lokalna. Niezależność energetyczna samorządów.

W trakcie panelu zostanie omówione dobre praktyki i będą zaprezentowane rekomendacje w obszarze inwestycji w lokalne źródła OZE – rozwój fotowoltaiki, biogazowni i małych elektrowni wodnych, które w przyszłości, mogą stanowić fundament niezależności energetycznej samorządu w przyszłości. Paneliści będą także dyskutować o zastosowaniu i roli technologii magazynów energii w kontekście zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego. Ważnym obszarem tematycznym panelu będą modele finansowania i partnerstwa – współpraca z inwestorami prywatnymi, funduszami oraz spółdzielniami energetycznymi.
Istotną częścią panelu będą rekomendacje w zakresie zmniejszenia zużycia energii elektrycznej takie jak: optymalizacje energetyczne, zarządzenie oświetleniem czy kompensacja mocy biernej.

12:30 – 13:30 – Przerwa na lunch

Lunch w formie bufetu w restauracji.

13:30 – 14:45 – Panele równoległe (ścieżki tematyczne), blok III:

Ścieżka A:
Współpraca europejska miast: partnerstwa zagraniczne i projekty ponad granicami.
W dobie integracji europejskiej nawet mniejsze samorządy angażują się w inicjatywy międzynarodowe. Panel z udziałem prezydentów miast partnerskich i reprezentantów organizacji międzynarodowych skupi się na korzyściach płynących ze współpracy transgranicznej. Uczestnicy przedstawią przykłady partnerstw miast (town twinning) i opowiedzą, jak przekładają się one na wymierne rezultaty – wymianę doświadczeń, realizację wspólnych projektów kulturalnych czy edukacyjnych, a także promocję gospodarczo-turystyczną. Obecnie w Europie istnieje ponad 20 tysięcy partnerstw między samorządami, z czego około 4 tysiące nawiązały polskie miasta, gminy i regiony. To pokazuje, że polskie samorządy chętnie szukają sojuszników za granicą. Paneliści podzielą się swoimi historiami: od długoletnich relacji z miastami z zachodniej Europy, po nowe inicjatywy w ramach Grupy Wyszehradzkiej czy Trójmorza. Ważnym wątkiem będzie korzystanie z funduszy UE – programów takich jak Erasmus+, Interreg czy Horyzont Europa – które umożliwiają finansowanie projektów miejskich (np. z zakresu ochrony środowiska, transportu, kultury) realizowanych we współpracy międzynarodowej. Dyskusja obejmie też rolę organizacji samorządowych, jak Komitet Regionów czy sieci miast (C40, Eurocities), w reprezentowaniu interesów gmin na forum europejskim. Panel da praktyczne wskazówki, jak rozpocząć i utrzymać owocną współpracę zagraniczną, aby czerpać z niej maksymalne korzyści dla lokalnej społeczności.

Ścieżka B:
Planowanie i urbanistyka przyszłości: funkcjonalne, odporne i inkluzywne samorządy.
Strategiczna rozmowa o tym, jak właściwym planowaniem i urbanistyką podnosić jakość życia, konkurencyjność i odporność samorządów. Poruszymy kwestię ładu przestrzennego, mieszkalnictwa i rewitalizacji, dostępności usług publicznych, perspektywy rozwoju zielonej i błękitnej infrastruktury, mobilności (15-minutowe miasto, transport publiczny, mikromobilność), a także zarządzania danymi przestrzennymi w planowaniu. Wątek miast przyjaznych na każdym etapie życia (dzieci, młodzi dorośli, rodziny, seniorzy) pozostaje ważnym obszarem tematycznym jako element uniwersalnego projektowania.

Celem sesji będzie wskazanie standardów i praktycznych narzędzi i narzędzia, które JST będą mogły wdrożyć w przedmiotowym obszarze (5 rekomendacji – w tym minimalne standardy odporności w dokumentach planistycznych)

Zagadnienia:

Ład przestrzenny i narzędzia planistyczne: spójność dokumentów, standardy urbanistyczne, ochrona ładu.

Mieszkalnictwo i rewitalizacja: TBS / mikromobilność, a także zarządzanie danymi przestrzennymi w planowaniu. Wątek miast przyjaznych na każdym etapie życia (dzieci, młodzi dorośli, rodziny, seniorzy) pozostaje jednym z modułów – jako element projektowania uniwersalnego.

Usługi publiczne w zasięgu: szkoły, zdrowie, kultura, sport – lokalizacja vs. potrzeby.

Miasto inkluzywne pokoleniowo: projektowanie uniwersalne (8–80), mieszkania wspomagane, przestrzenie międzypokoleniowe.

Dane i cyfrowe planowanie: GIS, open data, modelowanie scenariuszy, partycypacja cyfrowa.

Zarządzanie wdrożeniem: standardy urbanistyczne w umowach, monitoring efektów, finansowanie (UE/PPP).

Bezpieczeństwo, obrona cywilna i ochrona ludności: miasta odporne na zagrożenia hybrydowe i wojenne w planowaniu.

14:45 – 15:00 – Przerwa kawowa

15:00 – 16:00 – Panel specjalny: Turystyka lokalna jako czynnik rozwoju JST: trendy, strategie i inspiracje. Zapowiedź organizacji Forum Turystyki Lokalnej

Zakres obejmuje:

“Coolcation” – ucieczka przed upałem: Zmiany klimatu powodują, że latem coraz więcej turystów unika upalnych kierunków południowej Europy na rzecz chłodniejszych miejsc, m.in. w północnej Europie. Polska z umiarkowanymi temperaturami (latem ~15°C niższymi niż na południu Europy) staje się atrakcyjną alternatywą dla zagranicznych gości. Trend ten określany jest jako „coolcation”, a eksperci przewidują jego dalsze umacnianie. Już teraz obserwuje się zwiększone przyjazdy turystów z Niemiec, Skandynawii, a nawet z południa Europy do polskich kurortów – wybierają je ze względu na przyjemny klimat i brak ekstremalnych upałów.

Wzrost ruchu turystycznego i znaczenia zagranicznych gości: Według danych Eurostatu w 2024 roku Polskę odwiedziło 38,8 mln turystów, realizując 97,6 mln noclegów, z czego ponad 20% stanowili turyści zagraniczni. Polska odnotowała też rekordową dynamikę w turystyce biznesowej – w 2023 liczba organizowanych wydarzeń wzrosła o 51% (w porównaniu z 2022), co dało awans kraju na 17. miejsce świata w rankingu przemysłu spotkań ICCA. Sygnał jest jasny: kraj staje się ważnym graczem na turystycznej mapie Europy w obu segmentach (wypoczynkowym i MICE).

Powrót do poziomów sprzed pandemii i krótsze wyjazdy: Po latach pandemii nastąpiło odbicie – już końcówka 2023 wskazywała na powrót ruchu turystycznego w Polsce do poziomów z 2019. Polscy turyści jednak nieco zmienili swoje zwyczaje: podróżują chętnie, ale na krócej (do 7 dni) i częściej wybierają bliższe kierunki oraz tańsze obiekty noclegowe. Wysoka inflacja nauczyła ich szukać oszczędności – stąd rosnąca popularność krótkich wypadów weekendowych, staycation (urlopów spędzanych blisko domu) oraz zamienników drogich zagranicznych wczasów.

Nowe preferencje: autentyczność, ekologia i lokalność: W 2024 roku na popularności zyskała turystyka doświadczalna – podróżni pragną czegoś więcej niż standardowy wypoczynek. Poszukują autentycznych przeżyć związanych z lokalną kulturą, historią i naturą odwiedzanego miejsca. Polscy turyści coraz chętniej odkrywają mniej znane zakątki kraju, mniejsze miejscowości z bogatą kulturą, unikając tłumów w najbardziej obleganych kurortach. Trendy na 2025 rok wyraźnie wskazały też na znaczenie turystyki ekologicznej (eko-turystyki) – podróż z poszanowaniem środowiska i lokalnej społeczności. Turystów przyciągają miejsca zaangażowane w zrównoważony rozwój, oferujące kontakt z naturą bez nadmiernej komercjalizacji

Zdrowie i wellness jako motyw podróży: Po stresujących latach pandemii turyści przykładają większą wagę do wypoczynku prozdrowotnego. Rosnącym segmentem jest turystyka zdrowotna i wellness – wyjazdy do uzdrowisk, SPA, na retreaty jogi i medytacji cieszą się dużym zainteresowaniem. Według globalnych prognoz (np. raportu trendów sieci Hilton) głównym powodem wyjazdów w 2024 będzie właśnie odpoczynek i regeneracja sił.

Turystyka tematyczna i „niszowa”: Popularność zdobywają wyjazdy ukierunkowane na konkretny motyw przewodni. Przykłady to m.in. turystyka kulinarna (podróże „za smakiem” – regionalne festiwale kuchni, warsztaty gotowania), turystyka przygodowa (aktywne wyprawy: kajaki, wspinaczka, surfing itp.) czy nawet turystyka serialowa (odwiedzanie miejsc znanych z popularnych seriali i filmów). Tego typu wyspecjalizowane aktywności stają się dla części turystów głównym celem wyjazdu, co stwarza szansę przyciągnięcia ich do miejsc oferujących takie unikalne przeżycia.

16:30 – 17:00 – Podsumowanie i zakończenie konferencji

Sesja zamykająca, prowadzona przez organizatorów i moderatorów głównych paneli. W trakcie podsumowania zebrane zostaną kluczowe wnioski z dwudniowych obrad – wskazane najważniejsze wyzwania, dobre praktyki i rekomendacje wypracowane podczas poszczególnych dyskusji. Podkreślone zostaną tematy przewijające się przez wiele paneli (np. potrzeba współpracy – między samorządami, z biznesem, z rządem, ale i z lokalną społecznością – jako klucz do sukcesu). Organizatorzy zaproszą także uczestników do dalszego utrzymywania kontaktów i wymiany doświadczeń po konferencji. Zapowiedziane mogą zostać kolejne edycje lub podobne wydarzenia wzmacniające samorządową wspólnotę wiedzy.

Na końcu nastąpi oficjalne zamknięcie dwudniowego spotkania przez organizatorów, podziękowanie prelegentom i gościom za udział oraz życzenie pomyślnej realizacji omówionych inicjatyw po powrocie do swoich samorządów. Uczestnicy opuszczają konferencję z pakietem materiałów podsumowujących i kontaktami, które – miejmy nadzieję – zaowocują lepszym wdrożeniem dobrych praktyk w całym kraju.